Yayım tarihi

İzinli Pazarlama Yönetmeliği

02.09.2015

Başlıkta her ne kadar İzinli Pazarlama Yönetmeliği olarak belirtsek de tam adı Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) olup 15.07.2015 Tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak, yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Önemle belirtmek isteriz ki, Yönetmelik içerisinde yürürlüğe ilişkin bir geçiş hükmü bulunmamakta, aksine ilgili yürürlük maddesinde açıkça yayımı tarihinde yürürlüğe girdiği belirtilmektedir. Bu nedenle 15.07.2015 itibariyle Yönetmelik kapsamında tüm hususlara uygun davranılması gerekmektedir.

Daha evvel tarafınıza Yönetmelik Taslağı hakkında bilgilendirme yapılmış olup, işbu Bilgi Notu’nda hukuki detaya girilmeden ve daha evvel yayımlanan Yönetmelik Taslağı ile herhangi bir karşılaştırma yapılmadan özet olarak getirilen yeniliklere yer verilecektir.

Yönetmelik Hakkında Değerlendirme

Bu Yönetmelik kapsamında gönderilecek Ticari elektronik İletiler için genel prensip, Hizmet sağlayıcının, mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak, işletmesini tanıtmak ya da kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığını artırmak amacıyla Alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderdiği Ticari elektronik iletiler için kendisi tarafından önceden onay alınması gerektiğidir. Onay, Alıcı tarafından reddetme hakkı kullanılıncaya kadar geçerlidir. Buradan hareketle Yönetmelik’in önemli noktaları aşağıda yer almaktadır.

Yönetmelik’in kapsamının daha anlaşılır olması adına öncelikle bazı teknik ifadelerin ne anlama geldiğine yer vermek isteriz:

Alıcı: Tüketiciyi ya da mesleki veya diğer amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,

Aracı Hizmet sağlayıcı: Başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişileri,

Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Elektronik iletişim adresi: Elektronik posta ve telefon numarası gibi elektronik ortamda münhasıran iletişim kurmayı sağlayan adresi,

Elektronik iletişim araçları: İnternet ve diğer iletişim ağları üzerinden iletilerin gönderilmesine, alınmasına veya saklanmasına imkan sağlayan bilgisayar, telefon, faks, otomatik arama makineleri gibi her türlü cihazı,

Hizmet sağlayıcı: Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri,

MERSİS: Merkezi Sicil Kayıt Sistemini,

Ticari elektronik ileti: Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri ifade etmektedir.

 

  1. Yönetmelik Kapsamı

İşbu Yönetmelik aşağıda sayılanlar dışında, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan her türlü ticari iletişimi kapsamaktadır. Aşağıda sayılan durumlarda ise Yönetmelik hükümleri uygulama alanı bulmayacaktır:

 

  • 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu kapsamındaki işletmecilerin abone ve kullanıcılarına; münhasıran kendi mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak amacıyla gönderdiği Ticari elektronik iletilere,
  • Vakıf üniversitelerinin öğrencilerine ve bunların velilerine gönderdiği iletilere,
  • Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kamuya yararlı dernekler ve vergi muafiyeti sağlanan vakıfların, kendilerine ait ticari işletmelerin faaliyetleriyle ilgili olarak üyelerine gönderdiği iletilere,
  • 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun hükümlerine göre radyo ve televizyon yayıncılığı yapan kuruluşlarca, kamuoyunu bilgilendirmek ve eğitmek amacıyla yapılan yayın hizmetlerine ilişkin bilgilendirme iletilerine,
  • Devlet, mahalli idareler ve diğer kamu tüzel kişilerinin kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla gönderdikleri iletilere.

 

  1. Mevcut Veri tabanlarının Durumu

Yönetmelik Geçici Madde 1 ile 6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”)’un yürürlüğe giriş tarihi olan 01.05.2015 öncesinde ya da Yönetmelik’in yürürlük tarihi olan 15.07.2015 öncesinde oluşturulan veri tabanlarının hangi şartlarda izinli veri tabanı olduğunu da belirlemiştir. Buna göre;

 

  • 15.07.2015 tarihinden önce Alıcının açık izin beyanını içerir şekilde alınan onaylar ile oluşturulan veri tabanları geçerli kabul edilmektedir.
  • 01.05.2015 tarihinden önce Hizmet sağlayıcı ve Alıcı arasında doğrudan mal veya hizmet teminine yönelik işlemler sırasında Alıcının elektronik iletişim adresini vermesi ile oluşturulan veri tabanlarının onaylı olduğu kabul edilir. Bu şekilde verilen onaylar; acente, özel yetkili ya da bayi işletme için verilmiş ise sözleşmenin diğer tarafı için de verilmiş kabul edilir. Bu fıkra kapsamında istisnai bir durum da yer almaktadır. Bu şekilde onaylı olarak kabul edilen veri tabanlarına, 15.07.2015 sonrasında, çıkış hakkı da verilerek gönderilecek ilk Ticari elektronik ileti içerisinde Alıcının, gönderene ait veri tabanında kayıtlı olduğu bilgisinin açıkça verilmesi gereklidir.
  • 01.05.2015 Tarihi öncesinde başkaları adına ileti göndermeye onay alan kurumlar vasıtasıyla ileti gönderilmiş olması durumunda, adına ileti gönderilen kişilerin bu veri tabanına 15.10.2015’e kadar bir kereye mahsus olmak üzere izin iletisi göndermesine imkan tanındı. Bu iletinin içinde 01.05.2015 öncesinde gönderilen iletide genel onayın kim tarafından alındığı bilgisine de yer verilmesi şartı getirilmiştir. Bu kapsamında gönderilen izin iletisine Alıcının sessiz kalmış olması durumunda, izin vermediği varsayılacaktır.

 

  1. Onay Gerektirmeyen Durumlar

Yönetmelik kapsamında gönderilecek bazı Ticari elektronik iletiler için Alıcının önceden onay vermiş olmasına gerek bulunmamaktadır. Buna göre aşağıda sayılan kapsamda gönderilecek iletiler için Gönderenin ön onay almadan gönderim yapması mümkündür:

 

  • Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi halinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik Ticari elektronik iletiler için ayrıca onay alınmaz.
  • Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ile Hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumlarında önceden onay alma zorunluluğu aranmaz. Ancak bu tür bildirimlerde herhangi bir mal veya hizmet özendirilemez veya bunların tanıtımı yapılamaz.
  • Tacir veya esnaf olan Alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen Ticari elektronik iletiler için önceden onay alınması zorunlu değildir. Ancak tacir ve esnafların reddetme hakkını kullanması halinde onayları alınmadan Ticari elektronik ileti gönderilemez. Bu madde kapsamında tacir ve esnafların kim olduğu sorusu halen netleşmiş değildir. Doktor, avukat, eczacı gibi meslek gruplarının esnaf kapsamına girip giremeyeceği konusu halen tartışmalı olup bu haliyle esnaf olarak kabul edilmeyecekleri sonucu çıkmaktadır.
  • Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen Ticari elektronik iletiler için onay alınması zorunlu değildir.

 

  1. Onay Şekli

Onay yani Alıcı tarafından kendisine Ticari elektronik ileti gönderilmesine verilen izin, yazılı ya da her türlü elektronik iletişim aracıyla alınabilir. Onay içeriğinde Alıcının, Ticari elektronik ileti almayı kabul ettiğine ilişkin açık beyanı, adı soyadı ve iletişim adresi mutlaka yer almalıdır. Onay alınırken dikkat dilecek hususlar şunlardır;

 

  • Elektronik ortamda alınan onayda, onayın alındığı bilgisi reddetme imkanı da olan bir ileti ile Alıcıya aynı gün içinde bildirilmelidir.
  • Alıcının iletişim adresine onay maili gönderilerek onay istemek mümkün değildir.
  • Onayın abonelik, satış, üyelik gibi bir sözleşmenin içinde alınması mümkündür. Eğer bu şekilde alınacaksa sözleşmenin sonunda Ticari elektronik ileti başlığı ile en az 12 punto büyüklükte ayrıca ve açıkça bu husus yazılır ve bu kısım için ayrı bir kabul imkanı tanınır.
  • Onay metni kabulü önceden seçili (pre click) olarak gelemez. Alıcı onay vermeden den ilgili işleme devam etmesi sağlanmalıdır.
  • Acentelik, özel yetkili işletme ya da bayilik sözleşmesindeki taraflardan birine verilen onay; bu sözleşmeye konu mal, hizmet veya marka ile sınırlı olarak sözleşmenin diğer tarafı için de verilmiş kabul edilir.
  • Hizmet sağlayıcı, aldığı onayı, kendi mal veya hizmetleri ile birlikte olmak kaydıyla promosyon olarak sunulan mal ve hizmetler için de kullanabilir. Ancak bu promosyon ilişkisinin bir sözleşmeye bağlı olma şartı aranır.

 

  1. Ticari Elektronik İletinin İçeriği

Ticari elektronik iletinin içeriğinin Alıcıdan alınan onaya uygun olması temel şarttır. Önemli olan diğer hususlar aşağıda belirtilmiştir:

 

  • Ticari elektronik iletinin başlığında veya içeriğinde; tacirler için MERSİS numarası ve ticaret unvanına, esnaflar için adı ve soyadı ile T.C. kimlik numarasına yer verilir. Burada sayılanlar emredici nitelikte olduğundan bu bilgilerin kesinlikle verilmesi gereklidir.
  • Kısa Mesaj gibi sınırlı bir alanda kullanılıyorsa Tacirler için sadece MERSİS numarasını vermek yeterlidir. Fakat Esnaflar için Ad- Soyad ve TC no’yu vermek yine zorunludur.
  • İletinin içeriğinde Gönderene ulaşılabilecek telefon, kısa mesaj, e-posta gibi bir bilgiye mutlaka yer verilmelidir.
  • Ticari elektronik iletinin niteliği içeriğinden açık bir biçimde anlaşılamıyorsa tanıtım, kampanya ve bilgilendirme gibi niteliği belirleyici bir ibareye yer verilir. Bu ibare; kısa mesaj yoluyla gönderilen iletilerde iletinin başlangıcında, elektronik posta yoluyla gönderilen iletilerde konu bölümünde, sesli aramalarda ise görüşmenin başlangıcında belirtilir.
  • İletinin içeriğinde bir promosyon ya da yarışma gibi bir durum olması halinde bu husus açıkça belirtilir. Promosyonların geçerlilik süresi ve Alıcının bunlardan faydalanmak için yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülüklere ilişkin şartlar, açık ve şüpheye yer vermeyecek şekilde, bu hususlara özgülenmiş bir URL adresi veya müşteri hizmetleri numarası gibi kolay bir şekilde ulaşılabilecek yöntemlerle sunulur.

 

 

 

 

  1. Alıcının İletiyi Reddetme Hakkı

Gönderilen her Ticari elektronik iletinin içinde mutlak surette ret/çıkış yani ileti almaktan vazgeçme hakkı Alıcıya sağlanmalıdır. Çıkış hakkı sağlanmadan gönderilen iletiler hem Kanun’a hem de Yönetmelik’e aykırı olarak değerlendirilmektedir. Çıkış hakkında ilişkin önem arzeden noktalar aşağıda verilmiştir:

 

  • Alıcı’nın ret hakkında bir gerekçe göstermesi gerekli değildir.
  • Alıcı hangi iletişim kanalından ret bildiriminde bulunduysa o iletişim kanalına ilişkin veri tabanından çıkarılması gerekir. Örneğin, SMS için ret bildiriminde bulunan bir Alıcıya bir daha SMS gönderilmesi mümkün değilken aynı kişiye e-posta ile ileti göndermek mümkündür.
  • İleti hangi kanal ile gönderilmişse o kanala özgü bir ret hakkı tanınması gereklidir. Örneğin, SMS ile gönderilen bir iletide yine SMS ile çıkış hakkı verilmelidir. SMS ile gönderilen bir iletide çıkış hakkı için müşteri hizmetlerine yönlendirmek Yönetmelik’e aykırı bir davranış olur.
  • Ret bildirimi Gönderene ulaştıktan sonra 3 iş günü içerisinde ilgili veri tabanında Alıcının iletişim adresi çıkarılır.
  • Gönderenin tabi olduğu mevzuat gereğince Alıcıya göndermesi zorunlu iletiler varsa, Alıcının ret bildiriminde bulunması bu türden zorunlu gönderimleri engellemez.

 

  1. Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Sorumlulukları

Kanun’da Aracı hizmet sağlayıcı tanımına bakıldığında pazar yeri iş modeli ile çalışan e-ticaret şirketleri anlaşılıyor gibi gözükse de Yönetmelik kapsamında Aracı hizmet sağlayıcı olarak, Ticari elektronik iletinin oluşturulabilmesi, gönderilebilmesi, alınabilmesi, depolanabilmesi ve Alıcıların bilgilerinin saklanabilmesi ve işlenebilmesi için gerekli olan yazılım, donanım ile veri tabanı ve yönetim sistemini sağlayan kişi ya da kurumlar karşımıza çıkmaktadır:

 

  • Hizmet sağlayıcılar doğrudan kendileri Ticari elektronik ileti gönderebilecekleri gibi gönderimlerini Aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla da yapabilirler. Aracı hizmet sağlayıcılar, Hizmet sağlayıcı tarafından oluşturulan içeriğin gönderimini yapar ve gönderilen içeriğinin hukuka uygun olup olmadığının denetimini yapmaktan sorumlu değildir.
  • Aracı hizmet sağlayıcılar Yönetmelik kapsamında Hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli teknik imkanı sağlamakla mükelleftir. Örneğin, Gönderen Tacir’in MERSİS numarasının ileti içinde belirtilmesi zorunlu kılındığından Aracı hizmet sağlayıcı ileti oluşturulurken MERSİS numarasının yazılması gerekli bir alanı da gönderene sunmakla mükelleftir.
  • Aracı hizmet sağlayıcı gönderimine aracılık ettiği iletinin içinde kendisine ait marka adı, işletme adı ya da ticaret unvanı bilgilerinden en az birine yer vermek zorundadır.
  • Aracı hizmet sağlayıcı başkaları adına, onların mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak amacıyla ticari elektronik ileti göndermek için onay alamaz.

 

  1. Kişisel Verilen Korunması

Hizmet sağlayıcı ve Aracı hizmet sağlayıcı, bu Yönetmelik çerçevesinde yapmış olduğu işlemler ve sunduğu hizmetler nedeniyle elde ettiği verilerin, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla muhafazasından ve hukuka aykırı olarak bunlara erişilmesini ve işlenmesini önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasından sorumludur. Kişisel verilerin; üçüncü kişilerle paylaşılabilmesi, işlenebilmesi ve başka amaçlarla kullanılabilmesi için ilgili kişiden önceden onay alınması gerekir.

 

  1. İspat Yükümlülüğü ve Kayıtların Saklanması

Yönetmelik’e göre şikayet konusu işlemlerde ispat yükümlülüğü Hizmet sağlayıcıya ve/veya Aracı hizmet sağlayıcıya aittir. Hizmet sağlayıcı ve/veya Aracı hizmet sağlayıcı onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten itibaren 1 yıl, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren yine bir yıl süreyle saklar. Talep edilmesi halinde bu kayıtlar Bakanlığa sunulur.

 

Bu hüküm, Bakanlığın, olası denetimlerde Hizmet sağlayıcıdan bilgi isteyebileceği gibi, ilgili iletinin gönderimini yapan Aracı hizmet sağlayıcıdan da bilgi istemesinin önünü açmıştır. Kayıt saklama sürelerinin 1 yıl olması nedeniyle Hizmet sağlayıcı ve Aracı hizmet sağlayıcıların maliyetlerinin artması kaçınılmaz gözükmektedir.

 

Yönetmelikte yer alan şikayet ile ilgili kısımlara, standart prosedür tanımlanmış olduğundan bu bilgi notunda yer verilmemiş olup ilgilenenler için bu linke tıklanarak (http://www.bb-legal.com/uploads/2015/07/Ticari_Iletisim_ve_Elektronik_Iletiler_Yonetmelik.pdf)  Yönetmelik tam metnine ulaşılarak 14-15-16-17 numaraları maddeleri incelenebilir.